[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stanowią one swoisty układ odniesienia, z którym dana osobaporównuje własne zachowanie.W rozwoju młodzieży coraz większą rolę odgrywająsądy moralne i normy postępowania.Młodzież jest szczególnie wrażliwa na różneprzejawy niesprawiedliwości i nierówności - bywa to powodem krytycznego stosunkudo dorosłych oraz powstającym na tym tle konfliktów z nimi.W okresie dorastania rodzina jest środowiskiem, które stanowi krąg społeczny najbliższydziecku.To ona zaspokaja potrzeby materialne, uczuciowe, społeczne oraz stanowiz
ródło wiedzy o życiu.Z
rodowisko rodzinne w dużej mierze kształtuje osobowośćdorastającej młodzieży, ich zainteresowania, upodobania, nawyki i przyzwyczajenia.Mimo tej na pozór nie zmienionej sytuacji rodzinnej wzajemny układ stosunkówmiędzy dziećmi a rodzicami oraz rodzeństwem ulega zasadniczym zmianom.Następujerozluz
nienie więzów rodzinnych przy równoczesnym podejmowaniu przez młodzieżnowych ról w życiu rodziny.Rozszerzenie się kontaktów poza domem i czynneuczestnictwo w rozmaitych formalnych i nieformalnych grupach społecznychpowoduje, że rodzina przestaje być pierwszoplanowym środowiskiem wychowawczym.Ogromną rolę w rozwoju dorastającej młodzieży odgrywa szkoła.Klasa szkolna stanowi środowisko społeczne, w którym upływa duża część życiamłodocianych.Na gruncie życia klasowego wyrastają różne formy kontaktówspołecznych, zasady postępowania i normy współżycia klasowego.Klasa szkolnapowinna tworzyć zorganizowaną grupę i jako taka może być środkiem i narzędziemwychowania społecznego młodzieży i rozwoju osobowości każdego człowieka.Podstawowym warunkiem osiągnięcia przez klasę szkolną wysokiego poziomuwychowawczego i pozytywnego jej oddziaływania na członków jest należyta opiekanad nią ze strony wychowawcy klasowego.Osobowość nauczyciela - wychowawcy,291%7łebrowska M. Psychologia rozwojowa , PWN, Warszawa 1986180PRZEMOC W RODZINIE JAKO y
R�DA
O ZACHOWAC
AGRESYWNYCH DORASTAJ
CEJ MA
ODZIE%7łYjego umiejętności organizacyjne, zapał i zaangażowanie w pracy wychowawczej mogądoprowadzić klasę do dużych osiągnięć.Natomiast klasy szkolne pozbawionezorganizowanej i celowej opieki wychowawczej wykazują bądz
wysoki stopieńdezintegracji, bądz
też wytwarzają szkodliwe formy solidarności, skierowanejprzeciwko nauczycielom, rzetelnej pracy szkolnej i potrzebnej w tej pracy dyscyplinie.Rzadko, kiedy bez integracji wychowawcy klasa szkolna zdolna jest osiągnąć pożądanykierunek rozwoju, zgodny z celami wychowawczymi szkoły.Oprócz nauczycieli, drugim ważnym czynnikiem kształtującym rozwój młodzieży jestwspółżycie z rówieśnikami.W okresie dorastania młodzież jest szczególnie wrażliwana wpływy grupy rówieśniczej i jej zachowanie się jest często determinowane przezróżne elementy życia społecznego w klasie szkolnej, jak: normy grupowe, pozycjaucznia w grupie, rola, jaką pełni, stopień integracji grupy, ogólna atmosfera klasy.Ogólna atmosfera, na którą m.in.składają się stosunki między nauczycielami i młodzieżą,jak również i młodzieży między sobą, wywiera korzystny lub niekorzystny wpływna dorastających.Młodzi lubią swoją klasę albo jej nie lubią i to nie jest bez znaczenia.Stosunki między rówieśnikami kształtują się przede wszystkim w obrębie klasyszkolnej, rozszerzają się jednak daleko poza krąg życia szkoły.W grupach nieformalnych, podobnie jak w klasie szkolnej bardzo ważną sprawądla dorastającej młodzieży jest akceptacja.Od stopnia akceptacji jednostki przez grupę,od jej popularności wśród rówieśników zależy prawidłowy rozwój społeczny jednostki.Dezaprobata w stosunku do jednostki lub całkowite jej odtrącenie ze strony grupypociąga za sobą objawy nieprzystosowania społecznego.Obok nieformalnych grup rówieśniczych istnieją również grupy formalne.Składają się onez wielu przypadkowych znajomych oraz kilku najbliższych przyjaciół.Członkowie grupyformalnej nie dobierają się, łącza ich raczej wspólne zainteresowania i zajęcia niż więz
uczuciowa.Grupy te są dostępne dla wszystkich i udział w nich nie jest zależnyod akceptacji członków.Ponieważ nie ma emocjonalnej więzi między członkami, grupaformalna daje członkom mniejsze poczucie bezpieczeństwa, niż grupy oparte na przyjaz
ni.Grupy formalne dają młodzieży wiele korzyści, a powodują nieliczne skutki ujemne.Cechy korzystne są następujące:�� poczucie bezpieczeństwa,�� umiejętności społeczne,�� korzystny wpływ na osobowość,181PRZEMOC W RODZINIE JAKO y
R�DA
O ZACHOWAC
AGRESYWNYCH DORASTAJ
CEJ MA
ODZIE%7łY�� dostarczanie wrażeń, przygód i nowych doświadczeń,�� stanowienie zaplecza emocjonalnego i społecznego,�� zapewnienie realizacji potrzeby przynależności,�� umożliwienie rozładowania napięć,�� sprzyjanie krystalizacji systemu wartości.Dobrze zorganizowana praca w formalnych grupach młodzieżowych umożliwianie tylko wszechstronny rozwój osobowości młodych ludzi, ale i ukierunkowanie tegorozwoju na wartości społecznie pożądane.Niweluje egoistyczne tendencje, uczyszacunku dla celów ogólnospołecznych, wytwarza umiejętności i nawyki zespołowegowspółdziałania." Przyczyny zaburzeń rozwoju w okresie dorastania:Z charakterystyki wieku dojrzewania wynika, że skomplikowane procesyrozwoju tego wieku - dojrzewanie fizjologiczne, nowe formy działania i kontaktówspołecznych, przeobrażenia we wszystkich dziedzinach życia psychicznego sprawiają,że młodzież ma wiele problemów i kłopotów z dostosowaniem swojego postępowaniado nowych zadań, sytuacji i ról społecznych.Toteż zachowanie się młodzieży częstoodbiega od stawianych jej wymogów i przybiera niepożądane formy.Jedną z przyczyn w zaburzeniach rozwoju społecznego w tym okresie jeststosunek do ludzi dorosłych, przede wszystkim rodziców i wychowawców,do stawianych przez nich wymagań.Przeciwstawianie się woli dorosłych możeprzybierać charakter mniej lub bardziej ostry - od braku uprzejmości i opanowaniaw kontaktach codziennych aż do aroganckich, a nawet brutalnych wystąpień.Charakterystyczną cechą tych manifestacji jest postępowanie wbrew oczywistymracjom i słuszności, na zasadzie przekory lub ślepego buntu.W sytuacjach takich ogromną rolę odgrywają metody postępowania stosowaneprzez dorosłych, które mogą działać łagodząco i rozładowywać napięcia, bądz
teżprzeciwnie - prowokować i zaostrzać konflikty.Kolejna przyczyna wiąże się ze stosunkiem młodocianych do grupy rówieśniczej,zwłaszcza do rówieśników płci odmiennej.Należy zwrócić uwagę na takie momenty,jak niewłaściwy dobór przyjaciół, odrzucenie przez grupę rówieśniczą i w związkuz tym całkowite osamotnienie.Nadmierne zainteresowanie drugą płcią przybieraniejednokrotnie niebezpieczny dla młodzieży charakter, prowadzi do przedwczesnej182PRZEMOC W RODZINIE JAKO y
R�DA
O ZACHOWAC
AGRESYWNYCH DORASTAJ
CEJ MA
ODZIE%7łYinicjacji płciowej i konsekwencji z nią związanych.Zaburzenia rozwoju społecznegomoże wywołać również sytuacja przeciwna, polegająca na silnym związaniu się z grupąi całkowitym jej podporządkowaniu, co pociąga za sobą konflikt między wymaganiamigrupy, a wymaganiami szkoły lub domu rodzinnego.Dążenie do kontaktów z grupą rówieśniczą i z osobnikami innej płci jest w pełniuzasadnione.Ma ono swoje z
ródło w potrzebie włączania się w coraz szersze kręgispołeczne, nabywania umiejętności współżycia, przyswajania sobie obowiązującychwzorów społecznych [ Pobierz całość w formacie PDF ]