[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wykształcenie, edukacja7.Uczestnictwo w służbie publicznej, altruizm8.Miejsce zajmowane w dobrym towarzystwie9.Związki pokrewieństwa i przyjaźni10.Status etniczny, przynależność rasowa11.Przynależność do związku wyznaniowegollKlasy społeczne, warstwy i stanyStan społeczny - przynależność do kategorii wyznaczana jest na podstawie przekonania o determinacji, pozycji społ.każdej jednostki, która jest określona z góry przez jej pochodzenie.Przynależność do tych kategorii jest sformalizowana prawnie, związana z pochodzeniem, ale także z możliwością nobilitacji czy też nabycia praw miejskich, a także z możliwością ich utraty.Podział na stany jest w znacznym stopniu związany z podziałami ekonomicznymi, lecz może być od nich oderwany.Pojęcie klasy społ.służy do:1.Celów opisowych (podział pracy, wart pozytywne [szanse życiowe] i negatywne [ryzyka])2.Wyjaśnianie zróżnicowanego prawdopodobieństwa jednostronnych działań (studia, partner, partia)3.Prawdopodobieństwo uzyskania efektów w życiu (dochód, mieszkanie, choroby, śmierć, praca-warunki)Klasy społ.- przynależność do danej klasy nie jest prawnie sformalizowana i w zasadzie nie wiążę się z pochodzeniem, choć w rzeczywistości w przeważającym stopniu jest wyznaczona przez dziedziczenie pozycji społ-ekon.rodziców.Kryteria wyróżniania klas mają charakter przede wszystkim ekonomiczny.Warstwy społ.- przynależność do nich nie jest sformalizowana, a wyznaczana przez zespół różnorodnych czynników: zawód, dochody, sposób życia, prestiż, społ., wykształcenie.Granice warstw są nieostre, a kryteria niezbyt wyraźne.Wskaźniki przynależności do warstwy:np.:.kim się wchodzi w związki małżeńskie.kogo się zaprasza do wspólnego stołullPrzynależność klasowo-warstwowa jako czynnik warunkujący zachowania jednostkowe i zbiorowe• im wyższa klasa społ.tym mniejsza śmiertelność, dłuższa długość życia• im wyższa klasa społ.tym lepsze szanse dziecka na wysoką pozycję zawodową• inne standardy wychowania dzieci (najw.kl.i śr.- najnowsze standardy)• dobór partnera życiowego (z kl.- najczęściej, późniejszy wiek zawierania związków małżeńskich, większa liczba kobiet niezamężnych - wyższe klasy)• niestabilność rodzinyllOgólne i szczegółowe pojęcia klasy społecznej wg S.OssowskiegoNa podstawie: Stanisław Ossowski „Struktura klasowa w społecznej świadomości”.Klasy są to grupy najwyższego rzędu w strukturze społ., które różnią się między sobą miejscem zajmowanym w systemie przywilejów i upośledzeń o charakterze niebiologicznym.Cechy klas społ.:- przynależność jest względnie trwała- złożone wewnętrznie- systemy grup społ.- odrębość trwałych interesów- odmienna świadomość klasowa- względnie izolowane w stosunku do siebie- stanowią część szerszych systemów klasowych- klasowość jest cechą stopniowalną (wyrazistość i rozpiętość) układu klasowego (w różnych społ.może być różna)- klasy hybrydy-mieszane- we wszystkich koncepcjach klas społ.badacze wyodrębnili klasy ze względu na typ stosunków społ.: * przechodniości (porządkujące) - porządkujemy ludzi wg pewnego kryterium.Podziały społ.: 1.charakter prosty (jedno kryterium) 2.symetryczny (kilka kryteriów, np.prestiż społeczny) * zależności: 1.wzajemne (funkcjonalne teorie stratyfikacji) 2.jednostronne (asymetryczne) - mogą wyrażać się w prostych dychotomiach lub skrzyżowaniu 2 lub więcej dychotomii - własności i ich brak, konieczność pracy- za klasę uważa się grupy podstawowe w społ.- koncepcje klas mogą być wyspecjalizowane: * klasy są ekonomiczne * członkowie klas tworzą zamknięty świat (interakcyjne)llKrytyki koncepcji i teorii klas społecznych.„Środowiska społeczne” S.Hradila1.Konwencjonalne koncepcje nierówności społ.odnoszą się do struktury społ.narodu2.Nierówność społ.była postrzegana jako struktura wertykalna (nie dawało się opisać nierówności społ., których nie dało się ułożyć na jednej skali rangowej)3.Oparcie rozumienia nierówności społ.na różnicach wynikających z porządku pracy Społ.przem.- pracujące.nietaśmowa produkcja.org.prod.przem.na zasadzie specjalizacjiHradil „środowiska społeczne” (trwałe podziały):góruje społ.perspektywicznościąUkład dwóch zmiennych:- wysokość dochodów (jak w podziałach klasowych)- obecność lub brak tendencji do modernizowania.Faworyzowanie zmiany lub tradycji.7 środowisk społecznych:- wyższe konserwatywne- drobne burżuazyjne- tradycyjne, robotnicze- technokratyczne - liberalne- wspinaczy społ.awansujących- alternatywno - lewicowe- hedonistyczneProporcja jest charakterystyczna dla określonych społeczeństw.Kolejny sposób przezwyciężenia ograniczoności koncepcji struktury klasowej:Koncepcja ustrukturalizowanego pola nierówności społ.Uwypukla jednoczesne występowanie korporacyjnych aktorów na tym polu.Centralny krąg pola - kapitalistyczny rynek pracyAktorzy: - organizacja pracodawców - związki zawodowe - aparat państwowy - ew.ruch kobiecyKonflikty w obrębie pola nier.społ.są wyznaczone tylko przez sprzeczność interesów pracodawcó i pracobiorców.Sprzeczności:I.Sprzeczność pomiędzy nowoczesnymi i tradycyjnymi gałęziami gosp.II.Istnienie gałęzi subsydiowanych (.stali, budownictwo, górnictwo) III.Istnienie sektora zatrudnienia publicznego (kraje UE ok.20 % zatr.ludn.)IV.Istnienie kategorii ludzi utrzymujących się z samozatrudnieniaV.Istnienie dochodów pochodzących z redystrybucji (tranfer doch.nar.)VI.Wykorzystanie w funkcjonowaniu gospodarki zależności osobistychllFunkcjonalna teoria stratyfikacjiTę teorię reprezentują Parsons, Moare, Devis.Została ona opisana w pracy Wesołowskiego.We wszystkich społeczeństwach istnieje hierarchiczne zróżnicowanie społeczeństwa wyodrębniające te pozycje społeczne, które są najważniejsze i te, które wymagały największego przystosowania (długotrwałość i wyrzeczenia muszą być nagrodzone) i zdolności (niezastępowalność).Każe społeczeństwo wytwarza swój własny system stratyfikacji, które różnią się rozpiętością i dostępnością społ., zakresem szans (otwarte, zamknięte), stopniem solidności warstwowej (mniej lub bardziej zorganizowane i wyraziste).Teoria ta zakłada milcząco, że szanse wszystkich ludzi są jednakowe, a tak nie jest.Lensky - u podstaw rozdziału przywilejów pozytywnych i negatywnych w społ.leży zróżnicowany dostęp do władzy, należy zwrócić uwagę na rolę krystalizacji statusu społ.(w pewnych kręgach jesteśmy wszyscy jednakowo uprzywilejowani) [ Pobierz całość w formacie PDF ]