[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Właściciele przedsiębiorstwa - akcjonariusze - przestają się zajmować stroną techniczną produkcji, organizacją pracy, ewidencją itd.Wszystkie te funkcje spełniają za nich ludzie przez nich zatrudnieni (dyrekcja, personel administracyjno-techniczny, finansowy), pracujący pod nadzorem grupy “założycieli", mającej pakiet kontrolny akcji.Zwykli akcjonariusze, formalnie współwłaściciele spółki, są jednak w rzeczywistości bardziej wierzycielami przedsiębiorstwa niż jego właścicielami.Ich funkcje ograniczają się często wyłącznie do obcinania kuponów od akcji i pobierania dywidendy.W ten sposób nastąpiło oddzielenie się kapitału jako własności od kapitału funkcjonującego w spółce akcyjnej.Oddzielenie własności kapitału akcyjnego od funkcji zarządzania bieżącą działalnością spółki było nieuchronnym skutkiem rozwoju sił wytwórczych, skutkiem postępującej złożoności procesów wytwarzania i zbytu.Zjawisko to posłużyło do sformułowania w okresie międzywojennym koncepcji rewolucji menedżerskiej.Ogromne rozmiary kapitału skoncentrowanego w głównych spółkach akcyjnych, a także charakter współczesnej techniki oraz organizacji produkcji i zbytu sprawiają, że spółki te muszą być kierowane przez profesjonalistów - specjalistów (menedżerów).Oni właśnie tworzą trzon zarządu spółki.J.K.Galbraith klasę zawodowych menedżerów nazywa technostrukturą.Warstwa menedżerów osiągnęła szczyty znaczenia w wyniku długiej ewolucji.Jeszcze w okresie międzywojennym kontrolę nad korporacjami często sprawowali wpływowi udziałowcy, rozporządzający pakietami kontrolnymi akcji.Nierzadko sami również sprawowali funkcje kierownicze w korporacjach.Dalsze zwiększanie rozmiarów korporacji przesunęło jednak władzę w ręce menedżerów.Proces produkcji i dystrybucji stawał się tak skomplikowany, że nie sposób było rozwiązać podstawowych zadań stojących przed wielką korporacją za pośrednictwem uproszczonego rachunku i intuicyjnych metod gospodarowania, które wystarczały przedsiębiorcy indywidualnemu.Wielkie korporacje musiały stosować osiągnięcia nauki nie tylko w procesach technologicznych, lecz również w zarządzaniu.Do realizacji tego zadania powołana została właśnie warstwa menedżerów organizująca proces produkcji, dystrybucji i zarządzania według wymagań współczesnej nauki.Warstwa ta przejęła kontrolę nad wielkimi korporacjami dlatego, że potrafiła sprostać zadaniom, których nie mógł wypełnić ich poprzednik, przedsiębiorca indywidualny bądź wpływowy udziałowiec.W latach trzydziestych znaczna część czołowych kierowników (menedżerów) korporacji nie posiadała akcji i była tylko płatnymi pracownikami.Jeszcze w początkach lat pięćdziesiątych tylko 45% spośród nich było właścicielami akcji.Ale od tego czasu sytuacja uległa istotnym zmianom.Obecnie dominująca część głównych kierowników wielkich korporacji posiada poważne pakiety akcji i stanowią oni czołówkę klasy wielkich potentatów.Otrzymują oni ogromne dochody z tytułu sprawowania funkcji oraz posiadania kapitału.Powyższe uwagi na temat menedżerów odnoszą się do czołówki kierownictwa wielkich korporacji, nie dotyczą zaś, bądź w małym stopniu, drugiej grupy menedżerów, a mianowicie nie należących do zarządu dyrektorów central, kierowników licznych zakładów, oddziałów, filii, przedstawicielstw itd.wielkich korporacji.W każdej wielkiej korporacji jest ich kilkuset, a łącznie z zastępcami, kierownikami działów itp.przeciętnie ok.tysiąca osób.Wszyscy oni są z reguły tylko płatnymi pracownikami funkcyjnymi.Ich pobory są znacznie niższe od poborów czołowych menedżerów i określa je prawo pracy.Menedżerowie przejęli władzę przede wszystkim w wielkich korporacjach.Ponadto działa też liczna grupa mniejszych korporacji, nad którymi kontrolę sprawują wpływowi udziałowcy.Trzeba też podkreślić, że w wielu dziedzinach gospodarki, przede wszystkim w usługach, najliczniejszą grupę stanowią przedsiębiorcy, indywidualni właściciele drobnych przedsiębiorstw [ Pobierz całość w formacie PDF ]