Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W wymienionychWyżej wąskich interpretacjach usiłuje się sprowadzić ruchmłodzieży do typu działań zbiorowych kwestionującychjedynie jakieś fragmenty rzeczywistości wewnątrz struk�tury, lecz nie strukturę samą.A więc na przykład do dzia-25J.F.Revel, Ni Marx, ni J�sus, s.235.295łań charakterystycznych w sytuacji kryzysu organizacji czyinstytucji (szkoła, rodzina, system parlamentarny itp.).Te rodzaje aktywności, obok innych, występują w szero�kim nurcie ruchu młodzieży i stanowią elementy składowedziałania, lecz w nich się ruch nie wyczerpuje.Bunt stu�dencki skierowany przeciw uniwersytetom i szkołom byłwalką ujawniającą kryzys tej organizacji, jaką jest systemkształcenia.Był także zakwestionowaniem systemu biuro�kratycznego w jego sztywności decyzji i rozdzwięku międzypotrzebami społecznymi, zewnętrznymi wobec tego syste�mu, a nim samym.Jednak ruchy kontestacyjne wykroczy�ły poza te wymiary.W buntach przeciw organizacji polemkonfliktów jest sama organizacja, aktorzy zaś znajdują sięw sytuacji dwoistej: na zewnątrz, a zarazem wewnątrzstruktury, która podlega zakwestionowaniu.Działania zmie�rzają ku dezorganizacji, lecz także modyfikacji zastanegoschematu.Właściwie chce się tu zachować istniejące ramyogólne.%7łądania wobec organizacji uwięzione są w niejsamej i odwołują się do jej interesów zagrożonych przeztych, którzy nią kierują lub przez siły zewnętrzne wy�wierające niekorzystną presję.Działanie to, jeśli nie wzbo�gaci się o motywacje zupełnie nowe, wynikające z po�traktowania kryzysu organizacji jako skutku bardziej za�sadniczych konfliktów, nie prowadzi do przekształceniaporządku społecznego.Nie prowadzi również do przezwyciężenia systemu histo�rycznego działania ruch wywołany przez napięcia instytu�cjonalne, dążący do ich usunięcia, jeśli zatrzyma się na tejpłaszczyznie.Ruch antyorganizacyjny lub antyinstytucjo-nalny zmierza do uzyskania udziału w decyzjach w ramachistniejącego systemu, bez zakwestionowania jego podstaw.Dąży do polepszenia sytuacji i zasięgu wpływów grupw imieniu których działa, lecz relatywnie, w stosunku doinnych grup społecznych uczestniczących w systemie rzą�dzenia.Ruch antyinstytucjonalny określa się przez zdolnośćdo wywierania rzeczywistej presji na instytucje, uzyski�wanie praw czy przywilejów.Poruszając się na tym polu,podobnie jak inne ruchy modernizacyjne czy reformator�skie, nie może doprowadzić do zmian w skali formacji spo�łecznej.Możliwość takiej zmiany powstaje ponad kryzy�sem organizacji i zakwestionowaniem instytucji, wtedy gdycała władza oraz zasady podziału i sposoby użytkowania296dóbr zostają zakwestionowane.Pomieszanie tych różnychrodzajów działań zbiorowych jest częste, ponieważ ruchspołeczny dążący do radykalnej zmiany zwykle zawieraw sobie pozostałe rodzaje działań i na nich się opiera.Niezawsze jednak te akcje o ograniczonym celu przekształcająsię w totalną opozycję i prowadzą do zmian o szerszymzasięgu.Kontestacja nie mieści się w żadnym z rodzajówruchów wewnątrz struktury, lecz jest zakwestionowaniemjej samej, zakwestionowaniem historycznego sensu, we�wnątrz którego sytuują się działania społeczne skierowanena utrzymanie i rozwijanie istniejącego stanu rzeczy.Jeśli założyć, że ruch społeczny jest wyrazem konfliktówklasowych, nawet w pierwszej fazie krystalizacji, gdy świa�domość aktora" nie jest jeszcze w pełni rozwinięta, a prze�ciwnik dokładnie określony, jakie podziały społeczne sta�nowią podłoże ruchów kontestacyjnych? Ruch młodzieżyodkrywa konflikty kapitalistycznego społeczeństwa.Eks�plozja majowo czerwcowa, wedle sekretarza generalnegoFPK W.Rocheta, stanowiła pierwszą wielką konfrontacjęokresu przyspieszonej koncentracji kapitalistycznej, pierw�sze wielkie starcie między masami pracowniczymi i świa�tem intelektualnym z jednej strony, a władzą monopoliz drugiej, władzą uwikłaną w sprzeczności, których nie jestw stanie rozwiązać".26W tym nowym ruchu ujawniają się nowe siły społecznei nowe relacje między składnikami systemu historycznegodziałania.O ile ruchy społeczne znane z historii, kwestio�nując całość systemu, koncentrowały się na procesach aku�mulacji, kontestacja, kwestionując całość, koncentruje sięna modelu kultury.Polem historycznego działania staje siętu przede wszystkim kultura.Fakt ten wynika z układu siłspołecznych charakterystycznych dla krajów wysoko rozwi�niętych.Konflikt klasowy w tych krajach przybiera noweformy.Jeśli się chce go zmieścić w ramach dziewiętnasto�wiecznych wyobrażeń, trudno zrozumieć istotę konfliktu,gdyż poza te kategorie wykracza.Wydaje się, iż w społe�czeństwie neokapitalistycznym inne formy przybiera opo�zycja praca niepraca".W skali ogólnospołecznej zacierasię konflikt między posiadaniem wytworzonych dóbr a wła-20L.Kołodziejczyk, Bunty młodych zjawisko przejściowe czytrwale? w pracy: Bunty młodzieży, op.cit., s.86.297ściwą twórczością, jaką jest praca bezpośrednio produk�cyjna.Jest tak dlatego, iż praca bezpośrednio produkcyj�na" straciła swą autonomię, a zarazem rozszerzyła się grupapracowników zajmujących pozycję pośrednią międzyprodukcją a rzeczywistą możliwością decyzji.To nie przeciwstawianie produkcja zarządzanie pro�dukcją" wyznacza dziś linię podziału między rządzącymii podporządkowanymi.Praca i zarządzanie pracą zdomino�wane są przez wielkie organizacje korporacyjne, współ�działające z państwem i wyposażone w techniczne środkisprawowania władzy.Te organizacje, zintegrowane znacz�nie bardziej niż organizacje dawnego typu, posiadają wła�dzę, wywierają presję, także w sferze nadbudowy, z punktuwidzenia własnego interesu i wchodzą w konflikt z żąda�niami społecznymi.Organizacje stają się aktorami" w kon�fliktach klasowych.Kontestacja zwraca się przeciw orga�nizacjom nie tylko z punktu widzenia ich wewnętrznejstruktury lecz także przeciw ich społecznej funkcji przedstawicieli klasowych interesów.Właśnie organizacjekierujące produkcją i konsumpcją w skali kraju, a nawetświata są dziś przedmiotem ataku.Organizacje, które upo�dabniają wszystko: kształcenie, sztukę, nawet służbę zdro�wia, do wielkiego przemysłu i podporządkowują wszystkojego, a zarazem swoim interesom.Ta dominacja nowegotypu nie może być już opisywana jedynie w terminach eks�ploatacji pracy, gdyż wyraża się przez manipulację po�trzebami, niszczenie naturalnych warunków życia, zagar�nięcie środków decyzji i tłumienie zdolności decyzji. W sy�stemie organizacji silnie zintegrowanej, w której skutecz�ność działania znacznie bardziej zależy od dobrego zarzą�dzania i komunikacji niż od bezpośredniego wysiłku wło�żonego w produkcję, natura kontestacji musi ulec zmianie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy