Hejnicka Bezwińska Teresa Pedagogika ogólna

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Hejnicka-Bezwińska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, � by WAiP 2008Rozdział 5.Związek teorii naukowych z praktyką edukacyjną226z kultury, a z drugiej nadmiernych zaangażowań powodujących oderwanie sięjednostki od świata realnego.Zapleczem teoretycznym do opisu, wyjaśniania, interpretacji oraz tworzeniakoncepcji badań i interpretacji wyników badań nad procesami wrastania jed-nostki są następujące teorie: 1) teorie rodziny, 2) teorie socjalizacji pierwotnej,3) teorie kultury (inkulturacji ekulturacji akulturacji).5.2.1.2.Procesy celowościoweCelowościowe procesy edukacyjne wychowywania i kształcenia są związanez instytucjami specjalnie powołanymi do realizowania tych procesów i z osoba-mi profesjonalnie przygotowywanymi do obejmowania stanowisk i pełnienia rólnauczycieli i pedagogów.Instytucjonalizacja kształcenia i wychowania podlegazdecydowanemu przyspieszeniu, począwszy od XIX wieku, tj.od wprowadzeniaobowiązku szkolnego i związanego z nim postulatu politycznego powszechne-go kształcenia wszystkich obywateli, początkowo na poziomie elementarnym,a pózniej na coraz wyższych szczeblach kształcenia.Wiązało się to także z pro-cesem powstawania pedagogiki jako dyscypliny naukowej zarówno w sensiejej instytucjonalnego osadzenia w strukturach akademickiego kształcenia, jaki w sensie dyscyplinaryzacji tego zasobu wiedzy.W pedagogice polskiej wyod-rębniły się subdyscypliny pedagogiczne, których zadaniem jest wytwarzaniei upowszechnianie teorii tych procesów celowościowych.Już w Herbartowskiejkoncepcji pedagogiki zaistniała dydaktyka, której zadaniem miało być tworzeniepraktycznych dyrektyw odnoszących się do procesu nauczania wychowujące-go , podwyższających skuteczność działań w instytucjach systemu oświatowego.Skuteczne oddzielenie procesów nauczania od procesów wychowania dokonanew polskiej praktyce oświatowej na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesią-tych (z powodów ideologicznych) zakończyło się marginalizacją pedagogiki ogól-nej w strukturze pedagogiki ostatnich dziesięcioleci XX wieku i wykreowaniemna jej miejsce teorii wychowania.W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątychwiększe zainteresowanie budziło wnoszenie wkładu intelektualnego w teorięwychowania jako wytwarzającą skuteczne pedagogie kształtowania NOWEGOCZAOWIEKA niż w dydaktykę, tworzącą teorie kształcenia (nauczania ucze-nia się ).Aktualne zasoby wiedzy i teorii wypełniających współczesną dydaktykęi teorię wychowania zostały przedstawione w nowym podręczniku akademickimpedagogiki7.7Część poświęconą teorii wychowania Teorie wychowania (2003) przygotował Bogusław Zliwerski,a część poświęconą dydaktyce Szkoła kształcenie nauczyciel (2003) przygotowała Bogusława DorotaGołębniak.T.Hejnicka-Bezwińska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, � by WAiP 2008Praktyka edukacyjna jako przedmiot badań współczesnej pedagogiki227Patologie edukacyjne niedomiaru kształcenia ujawniają się w analfabetyzmie8,głównie funkcjonalnym i kulturowym.Analfabetyzm funkcjonalny przejawiasię w braku kompetencji ludzi do rozumienia prostych tekstów informacyjnych,a jego zasięg rejestruje między innymi program badań OECD/PISA, który wcześ-niej został omówiony.Analfabetyzm kulturowy ujawnia się w braku kompeten-cji do odczytywania znaków i symboli kulturowych, wykluczeniu z uniwersumkulturowego, a przez to zamknięciu na sprawy swojego środowiska i szerszychgrup społecznych.Nadmiar kształcenia (lepiej byłoby to zjawisko nazwać jed-nostronnością kształcenia) opisywany jest w kategoriach braku kompetencji dokorzystania z posiadanej wiedzy, które można nazwać encyklopedyzmem, nad-mierną erudycyjnością, konserwatyzmem poznawczym czy określić studenckąmaksymą ZZZ (zakuć zdać zapomnieć).Patologią edukacyjną niedomiaru wychowania i jurydyfikacji są zjawiskaanomii, deprywacji potrzeb, rozchwianie systemu wartości, skłonność do omi-jania , łamania różnego rodzaju norm (obyczajowych, etycznych, prawnych),niedotrzymywanie zobowiązań i inne.Nadmiar tego procesu może z kolei pro-wadzić do kształtowania osobowości zewnątrzsterownych, funkcjonujących ra-darowo , nadmiernego uwięznięcia w roli, niemożności przejścia od tożsamościról do tożsamości autonomicznej.Zaplecze teoretyczne dla tworzenia wiedzy o tych procesach oraz dla kon-cepcji badań i interpretacji ich wyników wytwarzają dwie subdyscypliny pe-dagogiczne: 1) dydaktyka, 2) teoria wychowania, które mają swoich wybitnychprzedstawicieli, odrębne podręczniki i są realizowane w postaci oddzielnychprzedmiotów akademickiego kształcenia w zakresie pedagogiki.Nowe standar-dy kształcenia pedagogicznego określają ten zakres kształcenia jako kształceniew zakresie dydaktyki ogólnej i kształcenie w zakresie teoretycznych podstawwychowania.5.2.1.3.Procesy uspołecznieniaZapleczem teoretycznym dla wytwarzania wiedzy o edukacyjnych procesachuspołecznienia są różne teorie społeczeństwa (powstawania, trwania, zmiany,funkcjonowania).Pod koniec XX wieku mieliśmy do czynienia z pojawieniemsię nowej formacji intelektualnej, z której wywodzą się nowe znaczące teorie.Największy wkład w opisywanie, wyjaśnianie i interpretację aktualnej zmiany8Terminem analfabetyzmu określano kiedyś brak umiejętności czytania i pisania powodowany brakiemdziałalności oświatowej, której celem było zapoznanie z systemem znaków i symboli, stanowiących alfa-bet.Miały temu zapobiegać specjalne programy alfabetyzacji, np.program walki z analfabetyzmem w PRL,w wyniku którego około milion osób nauczyło się czytać.T.Hejnicka-Bezwińska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, � by WAiP 2008Rozdział 5.Związek teorii naukowych z praktyką edukacyjną228społecznej (przechodzenie od społeczeństwa industrialnego do społeczeństwawiedzy, opisane w rozdz.1) miały dwie teorie:1) teoria podmiotowości,2) teoria stawania się społeczeństwa.Procesy uspołecznienia w kontekście teorii podmiotowościIdea podmiotowości od dawna była obecna w tradycji intelektualnej Zacho-du, ale zasadniczy wkład w powstanie współczesnej teorii podmiotowości wnie-śli zdaniem Piotra Sztompki (2002, s.529) następujący uczeni: Walter Buckley,Amitai Etzioni, Alain Touraine, Michel Crozier, Anthony Giddens, Tom Burns,Margaret Archer, Piotr Sztompka.Twórcy współczesnych teorii podmiotowościwyrastają z odmiennych tradycji naukowych, różnią się też założeniami (prze-dzałożeniami) przyjmowanymi w teoriach podmiotowości, ale łączy ich uznawa-nie współczynnika podmiotowego w procesie stawania się społeczeństwa.Podmiotowość człowieka wyraża się więc w jego mocy sprawczej, ujawnia-jącej się w twórczym kształtowaniu i przekształcaniu samego siebie oraz świata,w którym żyje [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy