[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ambiwalencja generuje napięcie, a oprócztego, co jest bardzo ważne, kwestionuje oczywistość, odsłania i wyostrza nie-jednoznaczność faktów, zdarzeń, zachowań.Postawę rozumnego i refleksyjne-go nauczyciela bardziej określa wątpliwość, namysł, wahanie w podejmowaniuważnych decyzji niż pewność wynikająca z harmonijnego układania się prostychzwiązków przyczynowo-skutkowych, a także pewność umocowana autorytetemnauki i niekwestionowanymi zasobami własnego doświadczenia.Pracę nauczyciela trudno do końca zracjonalizować, jest ona oporna na procesyformalizacji.To właśnie wyznacza miejsce dla ambiwalencji jako ważnej kategoriiw kształceniu i aktywności zawodowej nauczyciela.Ambiwalencja w rozważaniachpedeutologicznych zbliża się do współczesnej wersji rozumienia tego pojęcia: niejest kojarzona ze złą dwuznacznością, jest natomiast immanentnym składnikiemkultury intelektualnej nauczyciela, reakcją, odpowiedzią poznawczą i emocjonal-ną na złożoność zjawisk związanych z procesem wychowania.Ambiwalencja jestkategorią opisu zdarzeń pedagogicznych.Bez tego pojęcia trudno nazwać pewnestany w sposób adekwatny.Jest więc ono elementem składowym nowej strukturypojęciowej, będącej w pewnym sensie wyrazem zmiany sposobu myślenia o na-uczycielu.Ambiwalencja jest więc traktowana jako istotny element kondycji zawodowejnauczyciela, a także jako rodzaj nauczycielskich kompetencji intelektualnych i prag-matycznych, umożliwiających na przykład definiowanie sytuacji pedagogicznychzgodnie z ich złożonością.Zjawisko ambiwalencji dostrzega każdy nauczyciel, którystara się wyjść poza ogląd zdroworozsądkowy swojego działania i spojrzeć na niez perspektywy myśli teoretycznej i mądrości własnego doświadczenia.Wtedy jakiśpoziom pedagogicznego rozumienia zaczyna być przezwyciężany na rzecz nowegowtajemniczenia i nowej, stosownej formy działania.Rezygnacja z czegoś oswojonego na rzecz nieznanego także jest z
ródłem am-biwalencji.To, co jest rodzajem przeżytego doświadczenia, niełatwo ustępujeczemuś nowemu, co nie jest wiadome i doznane.Wywołuje to niejednoznacznośćocen, stan napięcia  właśnie ambiwalencję.Jest to stan typowy dla rozumnegopojmowania świata, ale może powodować dyskomfort.Z drugiej strony, brakwahań, rygoryzm ocen, zbytnia pewność to cechy postawy dogmatycznej, któraowocuje instrumentalizacją działań i uproszczeniami rzeczywistości.y
ródÅ‚em ambiwalencji w pracy nauczyciela sÄ… czÄ™sto sprzeczne oczekiwanianormatywne przypisane roli zawodowej.Niejednokrotnie realizacja tych oczekiwaÅ„jest warunkiem dobrego wykonania roli.Dobry nauczyciel to osoba empatyczna,a zarazem zdystansowana w odbiorze cudzego Å›wiata przeżyć, otwarta na Å›wiat,ale pod pewnymi wzglÄ™dami zamkniÄ™ta (jakby chroniÄ…ca siebie przed tym Å›wia-tem), wymagajÄ…ca i  miÄ™kka w ocenie cudzych niepowodzeÅ„, uspoÅ‚eczniona, aleH.Kwiatkowska, Pedeutologia, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-27-6, © by WAiP 2008RozdziaÅ‚ 8.Dylematy bycia nauczycielem202w pewnych zakresach egoistyczna.NapiÄ™cia wywoÅ‚ane niemożnoÅ›ciÄ… pogodzeniatych skrajnoÅ›ci sÄ… przyczynÄ… ambiwalencji.Wykluczenie jednego rodzaju skrajnoÅ›cinie jest dobre dla peÅ‚nienia roli nauczyciela.Nauczyciel rozumiejÄ…cy swe zadaniaedukacyjne jest przygotowany zarówno na dobry, bezpoÅ›redni kontakt z uczniem,jak i na dystans, a nawet okazywanie niezaangażowania, na bezwzglÄ™dność wyma-gaÅ„ i wyrozumiaÅ‚ość.Ambiwalencja roli, bÄ™dÄ…ca wyrazem sprzecznoÅ›ci oczekiwaÅ„normatywnych, jest warunkiem skutecznoÅ›ci pracy nauczyciela18.Ambiwalencja jest nieuniknionÄ… cechÄ… sytuacji pedagogicznej.Procesy peda-gogiczne charakteryzujÄ… siÄ™ dÅ‚ugotrwaÅ‚oÅ›ciÄ…, co przy zakłóconej emocjonalnieinterakcji może powodować kumulacjÄ™ ambiwalencji.Czynnikiem dodatkowokomplikujÄ…cym sytuacjÄ™ jest to, że narastajÄ…cy brak satysfakcji niejednokrotniepogÅ‚Ä™bia u obu stron niezadowolenie, a zerwanie kontaktu jest niemożliwe.Wów-czas zarówno nauczyciel, jak i uczeÅ„ muszÄ… rozumieć wÅ‚asny brak satysfakcji,a ponadto analizować osobiste intencje, zwiÄ…zane z nimi zachowania oraz ichprzewidywane skutki.Nauczyciel powinien być Å›wiadomy nie tylko ambiwalencji roli, lecz takżeambiwalencji wobec roli.Ambiwalencja roli odnosi siÄ™ bezpoÅ›rednio do osobynauczyciela, ambiwalencja wobec roli  do ucznia jako odbiorcy Å›wiadczeÅ„ na-uczyciela.Definicja roli ucznia nie zakÅ‚ada pozytywnego stosunku do nauczycielanawet wtedy, gdy nauczyciel pracuje z pasjÄ…, z wyraz
nym poszanowaniem osobyucznia.Taki nauczyciel także może być odrzucony.Problem podwójnej ambiwa-lencji w pracy nauczyciela powinien być przedmiotem szczególnej uwagi zarównoteorii, jak i praktyki kształcenia nauczycieli.Należy zwrócić uwagę na fakt, że adepci do zawodu nauczycielskiego częstopojmują zawód jako działanie bezkonfliktowe.W razie braku oczekiwanych zacho-wań swych uczniów doznają niejednokrotnie zawodu.Wynika z tego, że kształceniema nie tylko uświadomić podwójną ambiwalencję pracy nauczyciela [ Pobierz całość w formacie PDF ]