[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Cóż to za cierpliwy lud! Lecz przyjdzie chwila, że rozum w ten lud wejdzie.Rozum się pchać będzie drzwiami i oknami do tych chat i legowisk.Nie mojato sprawa agitacja.Ojciec mi agitacji zakazał pewnymi legendami. Więc co? Ludzi bym tu chciał poznać.Własnymi oczyma zobaczyć wszystko.Tychprostych.Chłopów, %7łydów, robotników, rzemieślników, rybaków, pracowitychi urwipołciów, dobrych i złych, mądrych i głuptasów.Chciałoby mi się gadaćo ich życiu.Nażyć się z nimi! Dziwny gust!150 Może i dziwny, ale  co robić! Taka natura.Byłbym dobrym pisar-czykiem, daję pani słowo.Cały dzień bym robił, co każą.A wieczorkiem, pozachodzie słońca, gdy już wszelkie roboty będą skończone, chciałbym sobie tu-taj siadywać albo tam pod lipami, patrzeć na tę wodę szeroką  szeroką, gdyją księżyc oświeci albo gwiazdy ukażą  na tę  sekułę  i tak sobie tutajw samotności  matkę wspominać.Matkę wspominać. zaśpiewał z cichasamemu sobie, jakby słuchaczki obok niego wcale nie było.Z głową podpartą na rękach patrzył na wodę.Panna Karolina przyglądałamu się spod oka z baczną uwagą.Właśnie ksiądz Anastazy i Hipolit Wielosławski ukazali się na grobli i zdą-żali ku tamtym dwojgu, zatopionym w milczeniu.* * *151Do objęcia przez Cezarego Barykę posady pisarza prowentowego w ekono-mii noszącej w państwie nawłockim zawołanie: Chłodek  nie doszło.Nawetnie z racji jakiejś modnej  redukcji , lecz z winy samego petenta.Cofnął swąkandydaturę.Kiedy po raz pierwszy zgłosił się z tym projektem do Hipolita Wie-losławskiego, tamten na pewien czas zaniemówił, a nawet niepowabnie osłupiał.Po pewnym dopiero czasie począł zadawać pytania: Pisarza? Prowentowego? Pisarza? Na Chłodku! Ty! Student uniwersytetu?Medyk? Po co? Na co? Cui bono?Cezary tłumaczył, iż przyjechał do domu przyjaciela na parę dni, a tak mu siętutaj podoba, że rad by pobyć przez czas pewien.Nie może przecie być rezyden-tem,  panną respektową , trzymać się pańskiej klamki baraszkując i próżnując.Nęci go  mówił  życie ludzkie, życie proste.Chciałby je poznać w sposóbbezpośredni, istotny, nie z drugiej ręki, nie ze stopnia karety ani ze strzemieniamagnackich rumaków.Chciałby mówić z tutejszymi ludz
mi z ust do ust.Ale nietylko mówić.Chciałby pracować ramię w ramię, skoro tu jest, gdyż nie możnamówić ze spracowanym, nie pracując z nim ramię w ramię.Hipolit rozumiał ostatnie racje i przyznawał im najzupełniejszą słuszność.Ale nie rozumiał tego pomysłu mieszkania na Chłodku.Było to śmieszne, ja-kieś rosyjskie, do niczego niepodobne. U nas  tłumaczył  tak nie można,bo to nasi ludzie zaraz wyśmieją.W tym jest jakaś tołstojowska czy jakaś tampoza, metoda, blaga  bo w tołstojowskich wyrzeczeniach się było bardzo wieleblagi.U nas możesz robić wszystko, co ci się żywnie podoba, ale pod jednymwarunkiem: nie możesz się ośmieszać.Gdybyś ty coś takiego zrobił, ja bym stał152się śmieszny w mojej parafii.Powiedz no, Czaruś:  pisarz prowentowy naChłodku jest moim serdecznym przyjacielem.Do diabła! to pachnie kabare-tem.W tym jest nieprawda.My, Polacy, jesteśmy rasą starą, która nie znosi jużrosyjskich próbek, ich nieprawdy, ich odkryć i blagi.Tołstojów  tylko w duchui w prawdzie  wydaliśmy w szesnastym wieku.Przyznajże, braciszku, że niebyłbyś prawdziwym pisarzem prowentowym, który na swój skromny kawałeczekchleba uczciwie i z trudem zarabia, tylko paniczem z miasta, który się zabawia,bałamuci się komunistycznie, przebiera się za pisarza folwarcznego, a w niedzie-lę bawi się znowu za pan brat z dziećmi dziedziczki, przebiera się za panicza.Nadto  zajmowałbyś miejsce rzeczywistemu pisarzowi, który go może w tejchwili łaknie i pragnie, nie mając z czego żyć.W tym jest śmieszność, Czaruś.Cezary musiał przyznać, że jest sens w tych wywodach.Uległ temu sensowi,temu, trzeba to nazwać po imieniu, snobizmowi parafialnemu, i już swej kandy-datury nie wysuwał.Zresztą nie miał ani chwili wolnej, którą mógłby poświęcićna swą prowentową fanaberię.Obiady, kolacje, śniadania i podwieczorki trwałyniemal przez dzień cały.Wstawano dosyć póz
no.A ledwie spożyto śniadaniei dano folgę dyskusji, która się wyłoniła z przygodnego tematu, jużci Macieju-nio wchodzi cichcem ze swymi sprawami i stół, dopiero co sprzątnięty, zaścielaczystym obrusem.Znaczyło to, że społeczność nawłocka zmierza ku obiadowi.Jakaś wycieczka konna albo na wózku, jakaś króciutka eskapada  powrót i jużci gromią z racji spóz
nienia siÄ™ na obiad. Obiad. Czarna kawa z odro-binkÄ… pomaraÅ„czowÄ… tego wyspiarskiego Curaçao, papierosy. SprzÄ…tajÄ….Towarzystwo zaczyna rozdzielać siÄ™, zmniejszać i zdążać w kierunku poobied-nich drzemek, aliÅ›ci Maciejunio chrzÄ…ka i poleca chÅ‚opcu nakryć stół.KawuÅ„ciabiaÅ‚a, herbata  sÅ‚owem five o clock tea z tymi chlebkami, żytnim i pszennym,z owym maseÅ‚kiem nieopisanym a Å›wieżym, z tymi ciasteczkami suchymi, któ-rych sÅ‚awa szeroko rozeszÅ‚a siÄ™ byÅ‚a poza granice paÅ„stwa nawÅ‚ockiego, a stano-wiÅ‚a niewÄ…tpliwÄ… spécialité de la maison.Po kawie jakaÅ› przejażdżka, wypad dosÄ…siedniego miasteczka Ostropustu albo trochÄ™ muzyki w salonie, odkÄ…d zjawiÅ‚asiÄ™ panna Wandzia OkszyÅ„ska, nieco taÅ„ca, skoro ktoÅ› z sÄ…siedztwa nagodziÅ‚ siÄ™na odwieczerz [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]