[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.”Unue mi devas aûdi la finon de tiu çi fabelo,” Ronjo diris.Kaj dum Matiso obstine restis atendanta, Kalva Petro flustris la daûrigon en ÿian orelon.”Kiel bone,” Ronjo diris, kiam ÿi estis aûdinta çion.Venis la nokto.Baldaû la tuta Matiskastelo kun la krudaj rabistoj dormis.Sed Matiso lamentis malfacile sur sia ripozejo.Loviso estis ÿmirinta çiujn liajn vundojn kaj bluaîojn, sed ne helpis.Nun li havis tempon senti kaj la difektoj turmentis lin terure, se li nur movis la malgrandan piedfingron.Li ne havis eç dormeton, kaj çagrenis lin, ke Loviso dormas kviete kaj profunde.Fine li vekis ßin.”Doloras,” li diris,” kaj mia sola espero estas, ke tiu fekulo Borko turmenti¸as eç pli.”Loviso turnis sin al la muro.”Viroj,” ÿi diris kaj reekdormis.155R O N J O , RABISTA FILINOeLIBRO18Maljunaj homoj devus ne sidi kaj frostdetrui sian posta-îon çe sova¸bestaj kunvenoj,” Loviso diris serioze, kiam montri¸is, ke Kalva Petro la sekvantan tagon havis fro-stotremojn kaj dolorojn en la tuta korpo kaj rifuzis elliti¸i.Ankaû post la malapero de la frostotremo li neis forlasi la kuÿejon.”Mi povas same bone rigardi kuÿante kiel sidante,” li diris.Matiso venis çiutage en lian çambron por sciigi al li, kiel la nova rabista vivo progresas.Matiso mem estis kontenta.Borko kondutas bone, li diris, kaj li ne estas impertinenta.Eltur-ni¸ema viro li estas, kaj kune ili faris unu bonan kaptaîon post la alia.La inspektistajn soldatojn ili trompas, tiel ke estas ¸ojo vidi, kaj baldaû la Matisarbaro certe estos senigita de scivolemaj soldatoj, asertis Matiso.”Jes, jes, fanfaronu, kiam vi rajdos hejmen,” murmuris Kal-va Petro, sed Matiso ne aûskultis lin.Multe da tempo li an-kaû ne havas por sidi tie.”Via malgrasa kadukaîo.” li diris ameme kaj karesis Kalvan Petron antaû ol li foriris.”Provu havigi al vi iom da karno sur viaj kruroj, tiel ke vi povos stari per ili.”Kaj Loviso faris sian eblon por tio.Ÿi venis kun varma nu-triga supo kaj alio, kion Petro ÿatis.”Enigu la supon por ke vi varmi¸u,” ÿi diris.Sed eç ne la 156R O N J O , RABISTA FILINOeLIBROplej varma supo povis forpeli la malvarmon el la koro de Kalva Petro kaj tio çagrenigis Lovison.”Ni devas porti lin en la ÿtonhalon kaj varmigi lin,” ÿi iun vesperon diris al Matiso.Kaj portata de fortaj brakoj de Matiso Kalva Petro forlasis sian solecan çambron.Li kuÿis kun Matiso sur lia kuÿejo.Loviso eklo¸is çe Ronjo, kaj ili dividis la kuÿejon.”Finfine mi, maljuna malfeliçulo, povas fari¸i iom degeli-ta,” diris Kalva Petro.Matiso estis varma kiel ardanta fajro, kaj Kalva Petro proksimi¸is al li kvazaû infaneto, kiu serças varmon kaj konsolon çe sia patrino.”Ne premu,” Matiso diris.Sed tio ne helpis, Kalva Petrotamen rampis pli proksimen.Kaj kiam estis mateno li rifuzis reveni al sia çambro.En çi tiu kuÿejo li bonfartis kaj çi tie li restis.Çi tie li povis kuÿi kaj vidi Lovison fari sian laboron dum la tago pasis.Çi tie kolekti¸is la rabistoj çirkaû li kaj pri-skribis siajn faritaîojn, kiam ili vespere venis hejmen.Ronjo ankaû venis kaj rakontis, kion ÿi kaj Birk travivis en la arbaro.Kalva Petro estis kontenta.”¯uste tiel mi volas havi çion, dum mi atendas,” li diris.”Kion vi atendas?” demandis Matiso.”Jes, kion vi kredas?” diris Kalva Petro.Matiso ne povis diveni.Sed li malkviete rimarkis, ke Pet-ro iom post iom malforti¸as kaj li demandis Lovison:”Kio estas kun li, vi kredas?””Lia a¸o,” ÿi diris.Matiso fiksrigardis ÿin malgaje.”Sed de tio li ja ne devas morti.””Jes, tion li faros.” diris Loviso.157R O N J O , RABISTA FILINOeLIBROTiam Matiso ekploris.”Iru funelen,” li kriis.”Tion mi ne permesos.”Loviso skuis la kapon.”Multon vi decidas, Matiso, sed tion vi ne povas decidi.”Ronjo ankaû malkvieti¸is pro Kalva Petro, kaj dum li kon-stante pli kaj pli malfortigis, ÿi restis pli longe çe li.Plej ofte li kuÿis kun fermitaj okuloj, nur kelkfoje li malfermis la okulojn kaj rigardis ÿin.Tiam li ridetis kaj diris:”Mia ¸ojo kaj plezuro, vi ne forgesu tion — vi scias.””Se mi nur povos trovi la ¸ustan lokon,” Ronjo diris.”Tion vi povos,” certigis Kalva Petro.”Kiam la momentovenos, tiam vi trovos.””Jes, mi faru tion,” Ronjo diris.Pasis kelka tempo kaj Kalva Petro fari¸is pli kaj pli malforta.Fine venis nokto, kiam çiuj maldormante gardis lin.Matiso kaj Loviso kaj Ronjo kaj la rabistoj.Kalva Petro kuÿis senmova kun la okuloj fermitaj.Matiso serçis malkviete vivosignon.Sed estis malforta lumo çirkaû la lito malgraû la lumo çe la fajro kaj la seba kandelo, kiun Loviso ekbruligis.Ne, oni ne povis vidi vivosignon, kaj subite Matiso kriis:”Li mortis.”Tiam Kalva Petro malfermis unu okulon kaj rigardis ripro-çe al li:”Tio mi vere ne faris.Çu vi kredas, ke mi ne havas bonan sencon adiaûi antaû ol mi malaperas?”Poste li denove fermis la okulojn kaj kuÿis tiel sufiçe longe, kaj ili aûdis nur kelkajn malfortajn pepantajn spirojn.”Sed nun,” diris Kalva Petro kaj malfermis la okulojn, ”miaj bonaj amikoj, mi adiaûas al vi çiuj.Çar nun mi mortas.”Kaj tiel li mortis.Ronjo neniam vidis iun morti kaj ÿi plo-158R O N J O , RABISTA FILINOeLIBROris dum momento.Sed li tamen estis tiel laca dum la lasta tempo, ÿi pensis, nun li eble ripozos en iu loko, kiun mi ne konas.Sed Matiso iris ploregante tien kaj reen en la ÿtonhalo kaj kriis:”Li çiam estis.Kaj nun li ne estas.”Ree kaj denove li kriis sammaniere:”Li çiam estis.Kaj nun li ne estas.”Tiam Loviso diris: ”Matiso, vi scias, ke neniu ekzistas por çiam.Ni naski¸as kaj ni mortas, tiel ja çiam estis.Pri kio vi lamentas?””Sed li mankas al mi,” kriis Matiso.”Li mankas al mi tiel ke tranças en la brusto.””Çu vi volas, ke mi çirkaûbraku vin iom?” demandis Lovi-so.”Jes, faru tion tuj,” kriis Matiso.”Kaj ankaû vi, Ronjo.”Poste li sidis klinigita alterne al Loviso kaj Ronjo kaj priplo-ris sian çagrenon pri Kalva Petro, kiu ekzistis iam en lia vivo kaj nun ne plu estas.La postan tagon ili enterigis Kalvan Petron çe la rivero.La vintro estis proksimi¸anta nun, la unua ne¸o, solaj malsekaj ne¸eroj, falis sur la çerkon de Kalva Petro, kiam Matiso kaj la rabistoj portis ¸in al la tombo.La çerkon Kalva Petro mem faris jam en pli junaj jaroj kaj dum çiuj jaroj konservis ¸in plej interne en la vestoprovizejo.”Rabisto povas bezoni sian çerkon kiam li eç ne suspektas tion,” li diris, kaj dum la lastaj jaroj li miris, ke daûris tiel longe.”Sed pli frue aû malpli frue ¸i estos bezonata,” li diris.Nun ¸i estis bezonata.159R O N J O , RABISTA FILINOeLIBROLa perdo de Kalva Petro kuÿis peze super la kastelo dum la tuta vintro.Matiso estis malgaja.La rabistoj estis ankaû senkura¸aj, çar la humoro de Matiso decidis, çu funebro aû ¸ojo regu en la Matiskastelo.Ronjo fu¸is kun Birk en la arbaron.Tie estis nun vintro kaj kiam ÿi staris sur skioj malsupren de la montoj ÿi forgesis çiujn çagrenojn.Sed ÿi memoris ilin tuj, kiam ÿi venis hejmen kaj vidis Matison sidi kovante antaû la fajro.”Konsolu min, Ronjo,” li petis.”Helpu min en mia mal-¸ojo [ Pobierz całość w formacie PDF ]