[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Antypsychiatrzy twierdzili wręcz, \e choroba psychiczna jest mitem, który pod pozornie neutralnym inaukowym pojęciem stara się ukryć nieakceptowane społecznie zachowania i moralne postawy.Takiepodejście mo\e wydawać się zbyt radykalne, choć znalazło wielu zwolenników wśród psychologów,socjologów i publicystów (rzadziej wśród psychiatrów) i oprócz negatywnej romantyzacji szaleństwa,objawiającej się lekcewa\eniem wszelkiej metodologii naukowej, miało te\ wpływ pozytywnyzmuszając psychiatrów do zanalizowania zało\eń i skutków własnej działalności.Doprowadziło torównie\ do nowego spojrzenia na historię psychiatrii, i do szeregu historycznych analiz dotyczącychpowstania szpitala psychiatrycznego oraz faktu autonomizacji zawodu psychiatry i wyodrębnienianaukowego pojęcia choroby psychicznej.Odwołanie się do tych krytycznych analiz historiipsychiatrii mo\e lepiej nam zrozumieć trudny, barokowy dyskurs Foucaulta.Zauwa\my, \e autorHistorii szaleństwa przedstawia genealogię szpitala psychiatrycznego, która ró\ni się od zwykłejhistorii instytucji psychiatrycznych i zawodu psychiatry.Są to badania epokowych doświadczeń iproblematyzacji, a nie szeregu konkretnych zdarzeń politycznych i społecznych, świadomych działań iintryg, które przyczyniły się do powstania szpitala psychiatrycznego.Od wydania Historii szaleństwa pojawiło się szereg krytycznych socjohistorycznych analiz,które badają powstanie współczesnej psychiatrii jako autonomicznej dziedziny medycyny, gdziepsychiatra (a nie pracownik socjalny i nie kliniczny psycholog) czuje się najbardziej odpowiedzialnyza los pacjentów i pełni kontrolę nad szaleństwem.A.Treacher i G.Baruch twierdzą co następuje: Zwykle historia jest przedstawiana w całkowicie dobrotliwy sposób: pewnego razu niektórzyoświeceni lekarze zabrali się do reformowania archaicznego i eksploatującego systemu domówwariatów i przytułków, etc., w których szaleni byli okrutnie traktowani.Czyniąc to, stworzyli nasznowoczesny system szpitalny, który symbolizuje naukowe i humanistyczne podejście do leczeniazaburzonych umysłowo 90.Powy\si autorzy jak i wielu innych badaczy sądzi, \e zwycięstwo psychiatrów jest raczejrezultatem utrzymania ich historycznego zwycięstwa, jakie zdobyli w XIX wieku, a nie rezultatem ichnaukowej skuteczności, czy bezinteresownego humanitarnego odruchu.R.Bastide stwierdza: Naszym zdaniem teoria organogenezy o wiele bardziej wyra\a filozofię pewnego określonegorodzaju myśli ni\ stanowi rezultat obiektywnych poszukiwań 91.Zwycięstwo psychiatrii pojawiło sięgdy Państwo zwiększało swą interwencję i kontrolę w \ycie obywateli, poddając kontroli ikategoryzując zachowania dewiacyjne.Większość obrońców psychiatrii utrzymuje, \e uzyskała onaswą wyjątkową i znaczącą rolę w obliczu skuteczności ich terapeutycznych metod, chocia\ jaktwierdzą A.Treacher i S.Baruch: rzeczywista skuteczność terapeutycznych metod psychiatrii nigdynie była powa\nie zbadana 92.89Zob.E.Shorter, A History of Psychiatry, ss.69-112, 239-287.90Towards a Critical History of the Psychiatric Proffesion, w: Critical Psychiatry, s.12591R.Bastide, Socjologia chorób psychicznych, Warszawa 1972, s.130.92Towards a Critical History of the Psychiatric Proffesion, s.146.6465W ramach tego ujęcia powstanie i autonomia psychiatrii wią\e się ze zło\onymi procesamiekspansji i dystrybucji władzy.Relacje ekonomiczne i społeczne w znacznym stopniu wyjaśniająhistorię leczenia choroby umysłowej.Polityczne i ekonomiczne determinanty wyznaczają to, cojesteśmy nauczeni traktować jako zagadnienia czysto medyczne.Na tym tle szczególnie interesująco wygląda proces kształtowania się psychiatrii jakodziedziny samodzielnej, a zawodu psychiatry jako profesjonalisty o określonym statusie społecznym iperspektywach rozwoju zawodowego.Zarówno w Europie (Francja, Anglia), jak i Ameryce93,lekarze, którzy chcieli przyłączyć psychiatrię do medycyny musieli stoczyć bój z laikami , którzychcieli raczej nieść opiekę i pomoc, a nie naukowo leczyć obłęd.Trudność uczynienia z psychiatrii dyscypliny o statusie naukowym i uniwersyteckimwynikała z niemo\ności wykazania somatycznych i organicznych przyczyn obłędu.Bez takiejezoterycznej naukowej wiedzy psychiatrzy nie byli w stanie odsunąć (we Francji) zakonówkatolickich, czy zwolenników metod moralnych (Anglia) od publicznych zakładów dla chorychpsychicznie.We Francji na początku XIX wieku leczeniem obłędu zajęli się zwolennicy terapiimoralnej.Philippe Pinel a potem Etienne Esquirol.Obaj początkowo pełni terapeutycznegooptymizmu, brali pod uwagę skłonności i potrzeby pacjentów a nie uszkodzenia organiczne.Leczenieobejmowało sugestię, nauczanie moralnego postępowania i opiekę.Lecz w drugiej połowie XIXwieku optymizm terapeutyczny uległ załamaniu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]