[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.__f- Dramat groteskowy — do tej odmiany zaliczane są utwory, w których fabuła rozwija się poprzez sytuacje „dziwne" i absurdalne, nie mające jednak znamion fantastyczności.Działania i wypowiedzi występujących w nich postaci pozbawione są motywacji psychologicznej (i ogólnie: realistycznej).Same te postacie pozostają tworami trudnymi do kwalifikacji: są śmieszne i zarazem budzą współczucie, zmierzają ku348czemuś i równocześnie grzęzną co krok w bezcelowości, wypowiadają jakieś prawdy, którym ustawicznie zagraża niedorzeczność, są tyleż cielesne, co kukłowate, słowem — mają charakter groteskowy.W utworach należących do tej odmiany wielką rolę grają chwyty czarnego humoru, purnonsensu i zwłaszcza parodii, kierującej się zarówno przeciw schematom, banałom i zniewoleniom językowej komunikacji, jak też przeciw skostniałym i zużytym formom przedstawienia teatralnego.Autorami dramatów groteskowych byli m.in.Witkiewicz (np.Oni, Szewcy), Beckett (Czekając na Godota), lonesco (Lekcja, Łysa śpiewaczka), Różewicz (Kartoteka), Mrozek (Tango).KOMUNIKACJA LITERACKAFunkcje dzieła literackiego — to zespół jego zdolności do zaspokajania potrzeb duchowych ludzi, którzy je czytają, a zarazem do wywoływania nowych potrzeb, oczekiwań i aspiracji czytelniczych.To, jakie funkcje są dziełu przypisywane, zależy od warunków społeczno-kultura-Inych, w jakich jest ono odbierane.Ludzie oddają się lekturze utworów z najrozmaitszych powodów: mając na uwadze satysfakcje estetyczne, pragnąc uzyskać jakąś nową wiedzę o świecie, szukając rozstrzygnięcia wątpliwości moralnych czy światopoglądowych, chcąc wypełnić wolny czas, a nawet z instytucjonalnego obowiązku (taka jest np.często sytuacja ucznia).Ale powody czytania to nie tylko sprawa indywidualnych i przypadkowych motywacji.Istnieją zawsze w ramach danej zbiorowości pewne powody typowe i uznawane za „właściwe".I właśnie takie typowe powody, ustalone w danym miejscu i czasie jako społeczne wzory lektury, decydują o tym, jakie funkcje są w ogóle dziełom literackim przypisywane, a następnie o tym, jaka jest ważność poszczególnych funkcji, a więc jak wygląda ich hierarchia.Ten sam utwór odniesiony do różnych wzorów lektury może spełniać za każdym razem odmienne funkcje — odpowiadając na rozmaite potrzeby i oczekiwania czytelników.Utwierdzone wzory lektury stanowią element szerszego porządku — kultury literackiej.Kultura literacka — to zasób rozpowszechnionych mniemań na temat charakteru i powinności literatury, upodobań i ideałów literackich, wzorów lektury (a więc umiejętności rozumienia i wartościowania utworów) właściwy czytelnikom danej epoki.Elementarny poziom kultury literackiej wyznacza wspólnota językowa odbiorców: w czasach nowszych jej bazę stanowią języki narodowe, w epokach dawniejszych350—języki o zasięgu ponadnarodowym (łacina w średniowieczu, francuski w XVIII w.).Różne kultury literackie definiują na swój sposób sam status literatury, jej funkcje oraz warunki „literackości"; jedne honorują przede wszystkim jej wartości instrumentalne (np.religijne, dydaktyczne czy polityczne), inne — przeciwnie — kładą nacisk na autonomię jej zobowiązań estetycznych.Za pośrednictwem kultury literackiej czytelnicy uzyskują możliwość korzystania z zasobów tradycji literackiej oraz z twórczości współczesnej.Niektóre kultury literackie akceptują przede wszystkim wypróbowane formy rozwiązań pisarskich, sprawdzone gatunki i style, które mają za sobą autorytet przeszłości; w opozycji do nich znajdują się takie, które wartość najwyższą przypisują nowatorstwu i oryginalności [ Pobierz całość w formacie PDF ]