Zeromski Stefan Trylogia nadmorska.(m76)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.- Kto to wie!- Z rozkosz� nas powitaj� Kaszubi, gdy tu powrócimy.- Kto ich tam wie, tych Kaszubów! By�o ju� tak, �eScie pracowicie osadzili swych w�asnychludzi na piasku pruskiego pojezierza, �eScie im grunt wykarczowali pracowicie, �eScie im156domy porz�dne zbudowali, �eScie ich zaopatrzyli, w co potrzeba, a przeciwko wam samymskoczy�a rewolucja tych ludzi, dzika i straszna, na no�e id�ca.Có� dopiero teraz, o Niemcy!_ Przeciwko Polsce wypowiedzia� si� wierny nasz Mazur.- Czy si� drugi raz przeciwko niej wypowie za lat dziesi��, pi�tnaScie, gdy go dzieje spytaj�o zdanie -któ� zar�czy? Powtarzam: ju� raz wasz lud w�asny do Polski si� twarz� obróci� i natwarz przed ni� upad� b�agaj�c, �eby go wzi�a pod sw� w�adz�.Któ� wie, czy Mazur nieotrze z twarzy potu a brudu niewoli i nie wspomni sobie, �e nad nim panuj� cudzoziemcy?- Przypatruj� si� panu i mySl�, �e z zamaskowanym Polakiem si� spieram.- Uspokój si� pan.Zbyt dobrze wam �ycz�.Ale w�aSnie dlatego, �e dobrze wam �ycz�, praw-d� w oczy wam mówi�.Sami sobie nie lubicie prawdy w oczy wyjawia�.- Pracuj� w g��bi Niemiec tysi�ce tysi�cy warsztatów, zak�adów, pracowni.Organizujemynowe Niemcy.Pa�stwo przejmuje warsztaty i wspólnie z rzeszami pracowników organizujeolbrzymie zespo�y.Kto lepiej od nas pracuje i wytwarza na ziemi?- To w�aSnie, to w�aSnie! Lecz wSród wszystkich tych zjawisk jedno was zaskoczy�o straszliwie.- Wojn� przegraliSmy z kretesem, sami jedni przeciw globowi ziemskiemu!- Nie, nie to.Czy� pan tego nie widzisz? Masa si� wam z garSci wymkn�a.Ju� ani Nie-dxwiedx, ani Fryc, ani Bismarck nie udepce jej, nie ujarzmi, nie ugniecie w �elaznych swychd�oniach.Masy nie macie, jak j� mieliScie niegdyS.Wysz�a poza was i sta�a si� sob�.To jestwasza kl�ska najgorsza.- A tam, dok�d pan jedziesz, masa nie chce by� sob�, nie wy�amuje si� z r�ku?- I tam, dok�d ja zd��am, masa staje si� sob�, t�eje jako lawa wyp�ywaj�ca z krateru.I tamp�ynie ta kl�ska, równie dobrze jak u was.Ale tam jest gmaszysko przestronne, olbrzymie,kolosalne, na ca�� kul� ziemsk� rozleg�e.Tam jeszcze pan znajdziesz przy wszystkich nowo-czesnoSci pozorach, maskach i snobizmach - podziemia, zapadnie, jaskinie, wie�e tortur, tru-piarnie, kostnice, Gibraltary, Malty, Indie - i inne nory i dziury z dziesi�tego wieku, w któ-rych dzia�aj� obc�gi i kuny metodami �udzi z wieku czwartego.Tam jeszcze stoj� interesuj�-ce zamki Lady Macbeth.Rmieszna to by�a pycha wasza, �eScie si� z tamtymi ludxmi równa�zamierzyli.Czy� wy jesteScie takim gmachem? TyleScie zyskali, �e wasz stary Malborg z je-go tajnymi schodami i gruboskórn� jego legenda przeSwietlili Swiat�em elektrycznym, a�ebywas by�o wida� wzd�u�, wszerz i na przestrza�.I wida� was jak na d�oni.- Skarze Bóg Angli�!- O najSmieszniejszy z okrzyków! Zacznijcie ju� lepiej czyta� na nowo pisma Ludwika Tiec-ka.Albo Cierpienia m�odego Wertera na nowo odczytywa� zacznijcie.Zalejcie si� na nowowaszym quasi-p�aczem.Mniej Smieszni b�dziecie,- Zniewa�asz nas pan, gdy jesteSmy w nieszcz�Sciu.Ale wydxwign� Germani� ramiona jejsynów!- Wydxwign�, lecz now� i wam samym nie znan�.Aby star� wydxwign��, ju� ludzi nie macie.- My, panie? - Smia� si� Niemiec.- Ci, o których pan mySlisz, to nie ludzie, to pa�y.Trzeba by za nich kr�ci� g�ow�, za r�k� ichprowadzi�, ramieniem ich podpiera�.DoS� tego! Nim si� wielkie gmaszysko, cel mej drogi,zacznie wali�, w gruzy lecie�, w py� rozmiata�, nim ten teatr godny bogów nape�ni glob�oskotem i szcz�kiem nie lada - zabawimy si� jeszcze.Statek zatoczy� pó�kole i wzd�u� Helu kierowa� swe drogi na Swiat�o latarni i na k�p� czaru-j�c� Rozewia, we mg�y nocne spowit�.D�ugi po�ysk latarni pada� w wody i odbija� si�157w oczach rozmówców.Okr�t, jakoby fantom przedziwny, p�yn�� w nocnym tumanie, nie wie-dzie�: w okr�gach wód ziemi czy na pograniczu niebieskim.Kad�ub jego wynios�y, przeSwie-tlony w stu miejscach, niós� si� jako widzenie w jasnej nocy przestworach.Dociera� do l�dutak blisko, i� s�yszeli go ludzie, jak p�ynie, wspania�y, w swe drogi dalekie.A dociera� do l�dutak blisko, i� z cichego osiedla, z Ceynowy - które zowi� Cha�upy - gdzie cisi, spracowanirybacy spali g�ucho pod Bodziem, dolecia�o do statku pó�nocne pianie kura.Pos�ysza� pianiekura ciemny na pok�adzie podró�nik.Wstrz�sn�� si� jak od ch�odu nag�ego przej�ty.I rzek�do towarzysza podró�y:- Ju� pó�noc.Kur gdzieS zapia�! Nieprawda�? Kiwn�� g�ow� przygodny znajomy.- Czas na mnie! Dobranoc!Szybko przebieg� przez pok�ad, obok kot�ów hucz�cych od ognia czarn� plam� si� sun��,w czeluS� schodów Swietlistych si� schyli�.W Swietle drzwi prowadz�cych w dó� statku, dokajut i maszyn, posta� jego przepad�a jak widmo.158MI�DZYMORZEDRU�YNIE HARCERSKIEJ M�SKIEJIMIENIA ADAMA �EROMSKIEGOW SEJNACHSWE CZUWAJ -Z G��BI SERCA PRZESY�AAUTOR.ROZDZIA� 1.grzmi�cymi piersiami bia�e roztr�ca si� morze.I z pienistej gardzieli piasku strumienie wylewa.ADAM MICKIEWICZZachwyci�a si� fio�kowa chmurka pi�knoSci� rogatego ksi�yca na godzin� przed wschodem.Rozpostar�a si�, ni to uwielbienie bezsilne przed srebrnym majestatem, w dole jego po�yskli-wej bry�y.Nie mo�e odp�yn�� na wschód, nie mo�e si� na zachód odczo�ga�.Dalekie niebo przybra�o kolor pomara�czy dojrzewaj�cej w ogrodach Wschodu.Jak owoc dojrzewaj�cy, nasyca si� blaskiem s�o�ca, które zmierza w te strony.W g��binie jasnej nocy spoczywa w blasku miesi�cznym nieruchomy bór sosnowy.A bór utkany jest z koron tak bujnych, jakby �ywi�ce go pnie nie z bezdennych wyrasta�ypiasków, lecz z t�ustego i�u Na��czowa.Ani jedna ga��zka, ani jedna witka, ani jedna ig�a nie porusza si�, nie wzdryga, nie powiewa.Zamilk� teraz czujny kogut, tak t�skni�cy za s�o�cem wSród ptasiego rodu jak s�onecznik i he-liotrop wSród roSlin.Go��b- nakry� �ó�t� xrenic� b�on� powieki i przytuli� Sniade �ono do �ona go��bicy.�agodnie i niepostrze�enie wygina si� po�udniowy brzeg pó�wyspu, przybieraj�c w oddalikszta�t g�owy i dziobu go��bia.Od tego dzioba ziemi biegnie w b�awe morze szlak ledwie dostrzegalny dla oka.Tam w dali widnokr�g zag��bia si� we mg�� fio�kow�, a linia granatowa zaznacza, i� to mo-rze bierze rozbrat z firmamentem i wydziela si� w mocarstwo swoje od powietrza bez granic.Jasny pas piasku, pe�en blado�ó�tych odcieni, jak wgi�ta p�aza miecza wielkiego Sciele si� nadalekiej przestrzeni.Na tym otwartym nadmorzu zabiegliwa fala z cicha tej nocy pracowa�a.159Przynosi�a niestrudzenie i raz ko�o razu pó�kolistymi nar�czami k�ad�c w przeguby i wi�za-nia, wSród rytmów niezmiennych, miota�a web�o, czyli kidzen�, czyli morsk� traw�, któr�z g��bokich zatargów, z mulistych g��bin wynios�a i na ten str�d wydzieli�a.Wielobarwna trawa nikle widnieje na bladym pobrze�u, jakoby szlak kolorowy na delikat-nym cia�eczku morskiej che�bi, czyli barwistej meduzy.Wznios�o si� s�o�ce z topielisk, ponad wszelkie s�owo pi�kniejsze, rzucaj�c radoS� �ywotaw l�dy i w morza.Poczu�y nie znan� nam rozkosz ró�e w ogrodzie i wyda�y w spazmach rozkwitu pachn�cewestchnienie.Rozrywa si� lepka cieSnia ich p�atków, gdy po d�ugich deszczach spad�a na nie w ten czerw-cowy poranek p�omienna sfera upa�u.Niewidzialny kos, pustelnik, ukryty w zielonych ga��ziach sosny pochy�ej od wiatrów zacho-du, która dla� puszcz� jest macierzyst� i ojczyzn�, wita s�o�ce uwielbiaj�cym poSwistem [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy