[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Polega ona na uznaniu skazania za niebyłe i usunięciu wpisu o skazaniu z rejestru skazanych (art.106 k.k.).Od tego momentu skazany ma prawo twierdzić, iż nie był karany, a żaden organ czy instytucja nie może ograniczać jego praw z powołaniem się na karalność.Zatarcie skazania następuje z mocy prawa, na skutek decyzji sądu, albo decyzji Prezydenta Państwa korzystającego z prawa łaski.Z mocy pra­wa (ipso iure) zatarcie skazania następuje:wskutek zmiany ustawodawstwa, gdy według nowej ustawy czyn nie jest już zabroniony pod groźbą kary (art.4 § 4);w wypadku pozytywnego upływu okresu próby, na który warunkowo zawieszono wykonanie kary oraz dodatkowo 6 miesięcy (art.76 § 1);w wypadku upływu od daty wykonania, darowania lub przedawnie­nia wykonania kary:okresu 10 lat - w razie skazania na terminową karę pozbawienia wolności, a także karę 25 lat i dożywotniego pozbawienia wolno­ści (art.107 § 1 i 3);5 lat - w razie skazania na karę ograniczenia wolności, grzywnę lub środek karny wymierzony samoistnie (art.107.4 zd.pierwsze);1 roku - w razie odstąpienia od wymierzenia kary, z tym, że w wy­padku, gdy orzeczono środek karny zatarcie skazania nie może nastąpić przed wykonaniem, darowaniem lub przedawnienie wykonania tego środka (art.107.6).Sąd może także zarządzić zatarcie skazania na wniosek skazanego: po upływie 5 lat, gdy sprawca skazany na karę pozbawienia wolności nie przekraczającą 3 lat przestrzegał w tym okresie porządku praw­nego (art.107.2);po upływie 3 lat, gdy skazanie dotyczyło kary grzywny lub ogranicze­nia wolności (art.107.4 zd.drugie).Należy zaznaczyć, że jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej pozo­stających w zbiegu przestępstw, a także, gdy skazany przed upływem okre­su potrzebnego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, do­puszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań (art.108 k.k.).68.Co to jest odpowiedzialność prawna i jakie są jej podstawy ?Przedmiotem procesu karnego jest problem odpowiedzialności (prawnej) karnej, a czasem i cywilnej oskarżonego za zarzucone mu przestępstwo.Odpowiedzialnością karną, ewentualnie i cywilną, jest powinność poniesienia przez konkretną osobę konsekwencji określonych w prawie karnym lub cywilnym za konkretne przestępstwo.Z deimicji tej wynika, że odpowiedzialnością nie jest samo poniesienie, ale powinność poniesienia konsekwencji.Wyrok prawomocny, który ostatecznie rozstrzyga tę kwestię, wcale nie oznacza - w wypadku skazania - że sprawca już ponosi te konsekwencje.Z wielu powodów, czasem od sprawcy zupełnie niezależnych, np.w razie jego śmierci, pozostaje tylko powinność, której nie udało się urzeczywistnić.Rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności jest więc odpowiedzią na pytanie, czy sprawca ma ponieść konsekwencje prawne i jakie one mają być.Odpowiedzialność karna i cywilna (łącznie nazywana odpowiedzialnością prawną) ma dwie podstawy - faktyczną i normatywną.1.Podstawa faktyczna odpowiedzialności to czyn zarzucony oskarżonemu, który w razie potwierdzenia dowodami zasadności zarzutu zostaje przypisany oskarżonemu w wyroku.Przedmiot procesu W związku z tym musi zachodzić zgodność tego czynu, który był zarzucony oskarżonemu, z czynem mu przypisanym.W postępowaniu sądowym musi zachodzić tożsamość czynu zarzuconego w akcie oskarżenia z czynem przypisanym w wyroku skazującym.Tożsamość czynu ma także bardzo duże znaczenie gwarancyjne już po prawomocnym skazaniu.Nie wolno bowiem ponownie wszczynać i prowadzić postępowania o czyn rozpoznany już w innym postępowaniu.2.Podstawa normatywna odpowiedzialności to kwalifikacja prawna (ocena z punktu widzenia prawa) czynu zarzuconego oskarżonemu.Jeżeli w stosunku do podstawy faktycznej obowiązuje reguła, że nie wolno jej zmieniać w sposób istotny w czasie procesu, to w stosunku do podstawy normatywnej taka reguła nie obowiązuje.Możliwe są dwa rodzaje zmiany kwalifikacji prawnej czynu: 1) zmiana nastgpcza spowodowana zmianą w obrazie czynu.Jest ona niczym innym jak poprawieniem poprzedniej, błędnej kwalifikacji prawnej.W postępowaniu przygotowawczym (śledztwie lub dochodzeniu) powstaje obowiązek powiadomienia podejrzanego o nowej kwalifikacji prawnej tylko wtedy gdy:a) już zostało wydane postanowienie o przedstawieniu zarzutów podejrcanemu;b) okaże się, że czyn należy zakwalifikować z surowszego przepisu.Wówczas wydaje się nowe postanowienie o przedstawieniu zarzutów, ogłasza się je podejrzanemu i przesłuchuje się go.69.Co to jest proces zasadniczy i jakie tryby postępowania w jego obrębie można wyróżnić?W zależności od rodzaju odpowiedzialności prawnej będącej przedmiotem procesu karnego rozróżnia się:1) proces zasadniczy, w którym rozpatruje się głównąkwestię odpowiedzialności, czyli odpowiedzialność karną,2) akcję cywilną w procesie karnym, czyli postępowanie zmierzające do załatwienia kwestii odpowiedzialności cywilnej oskarżonego.Najbardziej trywialna różnica sprowadza się do powiedzenia; że w procesie zasadniczym chodzi o ukaranie oskarżonego, a akcja cywilna - w toku tego procesu zasadniczego - ma doprowadzić do tego, że oskarżony naprawi szkodę wyrządzoną przestępstwem, np.zapłaci odszkodowanie.Sens akcji cywilnej po- lega na tym, że pokrzywdzony zyskuje możliwość wcześniejszego uzyskania odszkodowania.Nie musi czekać z pozwem przeciwko oskarżonemu do uprawomocnienia się wyroku skazującego.Zamiast w dwóch procesach, konflikt rozstrzyga się tylko wjednym.1.Tryby postępowaniaW obrębie procesu zasadniczego trzeba rozróżniać tzw.tryby postępowania, czyli zróżnicowane jego przebiegi [ Pobierz całość w formacie PDF ]