saint simone pamietniki 2

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zależałomu bardzo na życiu, a ostatnio nowe okoliczności o tyle silniejgo doń przywiązywały, iż potrzebował wiele odwagi.Trzy mie-siące tłumy napełniały jego dom, a lud tłoczył się na placu poło-żonym obok.Kościoły rozbrzmiewały modlitwami zanoszonymizarówno przez najznamienitszych, jak i najskromniejszych.Zda-rzyło się parokrotnie ludziom księżny jego małżonki i księżniczek,że chodzili od kościoła do kościoła, by zamówić mszę na jegointencję, i okazywało się, że wszystkie są już zamówione za niegoprzez innych.Nikomu nie zdarzyło się nic równie pochlebnego:na dworze, na mieście nieustannie dowiadywano się o jegozdrowie.Przechodnie pytali jeden drugiego.Zatrzymywano prze-jeżdżających przy bramach i sklepach i dopytywano się każdegoo to samo.Pewna poprawa pozwoliła raczej odetchnąć niż ożyć nadziei.Dopóki czuł się lepiej, zabawiano go wszelkimi możliwymi cie-kawostkami; przyzwalał na to, lecz nie przestawał widywać sięz ojcem de la Tour ani myśleć o nim.Książę Burgundzki poszedłgo odwiedzić i długo sam z nim rozmawiał.Bardzo był tą roz-mową poruszony.Tymczasem choroba robiła postępy.Książęparokrotnie przyjął ostatnie sakramenty, i to z wielką poboż-nością.Zdarzyło się tak, że delfin, udając się do Opery, jechał pojednej stronie rzeki wzdłuż Luwru, podczas gdy PrzenajświętszySakrament był niesiony po przeciwnym wybrzeżu do księciaConti.Księżna Burgundii odczuła ten kontrast, była nim wstrzą-śnięta i wchodząc do loży powiedziała o tym księżnej de Lude.Paryż i dwór były oburzone.Panna de Melun, która wpierwdzięki księżnej Conti, pózniej księżnej de Bourbon zyskała łaskidelfina, przy pomocy pani d'Espinoy, swej szwagierki, była je-dyną osobą, która ośmieliła się oddać mu usługę powiadamiająco złym wrażeniu, jakie uczyniła tak niewłaściwa wyprawa doOpery, i doradzając, by uciszył skandal składając wizytę księciuConti, o czym dotąd nie pomyślał.Przyjął radę, ale wizyta byłabardzo krótka.Nastąpiła po niej inna, książąt jego synów.Księżna Kondeu- 69szowa od dawna już spędzała przy nim noce.Książę nie był jużw stanie go odwiedzać; książę de Bourbon zachowywał pewnepozory przyzwoitości, szczególnie w ostatnich dniach; książę duMaine bardzo niewiele.Książę Conti zawsze przyjmował paruprzyjaciół, a wieczorami wzruszony powszechnymi objawamisympatii, dowiadywał się, kto był u niego.Pod koniec nie chciał już widzieć nikogo, nawet księżniczek,i znosił obecność tylko niewielu, którzy go obsługiwali: ojcade la Tour, pana Fleury, dawnego swego nauczyciela, a pózniejdrugiego profesora wnuków królewskich, który uwiecznił swąpamięć wspaniałą Historią kościelną, oraz dwu lub trzech innychludzi.Zachował pełną jasność umysłu aż do ostatniej chwilii zużytkował ją właściwie.Umarł wśród nich siedząc na swymfotelu, okazując niezwykłą pobożność, o czym słyszałem tyle odojca de la Tour.%7łałoba po nim była wielka i powszechna.Pamięć jego wielcejest droga po dziś dzień.Powiedzmy jednak wszystko: możezyskał dzięki niełasce.Zmiałość umysłu nie dorównywała w nimśmiałości serca; był bardzo wielki dzięki nadziejom, jakie w nimpokładano; może na czele armii okazałby się lękliwy, a jeszczebardziej w radzie królewskiej, jeżeli byłby do niej dopuszczony.Król poczuł wielką ulgę, pani de Maintenon również, książęde Bourbon nieporównanie większą, dla księcia du Maine byłoto wyswobodzenie, zaś dla księcia de Vend�me, który zaczynałzdawać sobie sprawę z możliwości swego upadku, śmierć księciaConti też była ulgą.Delfin dowiedział się o tym fakcie w Meu-don, kiedy wyjeżdżał na polowanie.Nie dał po sobie poznać,by w najmniejszym nawet stopniu coś odczuł. 70ZMIER KSICIA KONDEUSZA (1709)Książę Kondeusz, który już od przeszło dwu lat nie poka-zywał się na dworze, zmarł w Paryżu w parę minut po północy,z Niedzieli na Poniedziałek Wielkanocny, z trzydziestego pierw-szego marca na pierwszego kwietnia, w sześćdziesiątym szóstymroku życia.Był to człowieczek drobniutki i szczuplutki, który mimo dośćpospolitych rysów wywierał wrażenie na obecnych ogniem i siłąwejrzenia, i postawą nie mającą sobie podobnej.Nikt nie do-równał mu głębokim i rozległym umysłem ani wielką wiedzą,często równie gruntowną, jak wszechstronną, obejmującą wszy-stkie dziedziny, nawet mechanikę i sztukę.Miał przy tym gustwyborny, objawiający się na każdym kroku.Nikt mu nie byłrówny odwagą, tak prawdziwą i wrodzoną, ani żądzą czynu.Kiedy zaś chciał się podobać, nikt nie umiał być równie bystry,rozwinąć tyle wdzięku, uroku, uprzejmości, szlachetności, tylekunsztu wypływającego jakby z niewyczerpanego zródła [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy