[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Co P[an] Bóg zganił w onych ludziach, którzy o króla prosili.Lecz gdy się królów naparli takich, jakie mają inne narody z rozu-mu przyrodzonego, którzy by byli jako panowie i dziedzicy z potom-kami swymi nad nimi, majętności ich na swój stan używali i ozdobęwszytkiej ziemie na sobie, i dostatek, i sławę nosili i okazowali.Adwór i żołnierze ustawicznie chowając, onych bronili, żeby się nie za-wżdy sami na wojny włóczyli i wyciągali; tedy im Pan Bóg tego niezganił, ale raczej dopuścił.To zganił, iż on sposób prostych sędziakówodmienili, a więcej się na królewską ozdobę i potężność, niz
li na jegow niepotężnych sędziakach obronę, spuszczać chcieli.Monarchija zawżdy była u ludu Bożego.Lecz monarchiją, która także za sędziaków, jako i za królów była,pochwalił Pan Bóg tym samym, iż nigdy dwu ani trzech, ani pospól-stwa do rządu ludu swego nie sadzał, ani w zakonie ustawił.NASK IFP UGZe zbiorów  Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG77Pan Bóg chciał mieć na świecie monarchiją.Bowiem monarchija jest naśladowanie niebieskich rządów, na któ-rych sam jeden Bóg siedzi.I tak zaczął, i ukazał ludzkiemu narodowi, inapisał na duszach ich, aby się takiego rządu trzymali, gdzie jedenwładnie.Od jednego się, nie od dwu, ludzie poczęli.Bo stworzył jednego samego człowieka, męża onego pierwszego,aby był głową i ojcem wszytkim synom swoim.Nie stworzył dwu anitrzech: aby się wszyscy do jednego odzywali i jego rządu, i rozumu,jako starszego, słuchali.W domu jeden gospodarz i żona poddana.I przetoż żonę mu dał, nie(równą) we władzej, ale poddaną, abydwa nie rządzili, a w domu jednym żony, choć jednego ciała są z mę-żami, drugim się abo równym panem w domu nie czyniły.Monarchije wielkie świata wszytkiego.I jako świat nastał, ludzie królestwa sobie stawili i jednemu się po-ruczali, i jednego nad sobą obierali.Czym stały one wielkie monarchi-je: asyryjska, perska, grecka, rzymska.Rzymska monarchiją jako szła.Ta ostatnia, rzymska, gdy rosła, króle wygnała.Co się jej z
le po-wiodło, gdy abo wiele przednich, abo lud sam w jednym onym mieścierządził.Musieli przecie jednemu dyktatorowi abo konsulowi wszytkozlecać.I nigdy się ono państwo nie rozszerzyło po wszytkim świecie,aż gdy jeden wszytkim władnął, począwszy od Juliusza i Augusta.Monarchiją wszyscy uczeni chwalą, a inne rządy ganią.Co jedno jest uczonych u Greków i A
acinnników, filozofów, reto-rów, historyków, wszyscy ten rząd pod jednym chwalą, a inne ganią.Filo, %7łydowin on sławny, chwali one Homerusowe słowa:  Zła rzecz,gdy wiele rozkazują: niechże król jeden będzie Just.orat.ad gentes.Naszy doktorowie toż mówią.Justinus:  Jednego panowanie od wojen izwad  mówi  wolne bywa.Atanazyjus: Orat.adyersus idola. Jakowielość bogów żadnego boga nie czyni, tak wiele panów żadnego panaNASK IFP UGZe zbiorów  Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG78nie ma, a gdzie pana nie masz, tam zamieszanie jest.Cypr.de idolo.vanit.Cyprian z tego dowodzi przeciw poganom, iż jeden musi byćBóg, bo taki rząd jest nalepszy i naprzyrodzeńszy.I mówi:  Do pano-wania Boskiego bierzmy przykład z ziemskiego.Gdzie byli dwa kró-lowie, którzy by sobie wiary dotrzymali, a krwią się nie kończyli?Hieronim ś.mówi: Ad Rusticum monachum. Jeden cesarz, jeden wziemi sędzia.Rzym skoro zbudowany jest, dwu królów mieć niemógł.Seneka gani Brutusa, który dla nadzieje wolności Juliusza, cesa-rza pierwszego rzymskiego, zabił, mówiąc:  Nalepszy stan jest miastapod jednym sprawiedliwym królem.Jeden mądry polityk, pogański filozof, mówi: Plato in Polit. Jed-nego panowanie, dobrymi prawy opatrzone, nade wszytko nalepsze.Atam, gdzie ich niewiele rozkazuje, jest przednie; a gdzie wiele, tam rządwe wszytkim słaby.Naśladując go, jego uczeń powiedział: Arist.8.Polit. Pod królem jednym nalepszy rząd; pod Rzecząpospolitą nadewszytko nagorszy.Chrystus monarchiją w Kościele swoim postawił.Na K.ościół nowego testamentu i na zakonodawcę jego patrzmy.Jeślić Chrystus w Kościele swoim monarchiją postawił, pewnie ta jestnalepsza.Bo tak mądry Bóg nasz, w domu swoim, który tak umiłował,nalazłby był inny rządzenia obyczaj.I w starym, i w nowym zakoniezawżdy Pan Bóg jednego nawyższego kapłana, którego wszyscy słu-chać musieli, postawił, od Aarona i Piotra ś.począwszy.Na koniec,mówi ś [ Pobierz całość w formacie PDF ]