[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Kurek, Identyfikacja gospodarczych podstaw bezpieczeństwa państwa, [w:] Podstawy, mechanizmyi procedury kształtowania bezpieczeństwa ekonomicznego polski z punktu widzenia narodoweji sojuszniczej strategii obronnej.Część I  Metodologia i model badań bezpieczeństwa ekonomicznegokraju, praca zbiorowa pod red.Z.Stachowiaka, AON, Warszawa 2001, s.196.78Tabela 5.Interpretacja treści wydzielonych obszarów gospodarki z punktu widzeniaich przydatności do zaspokajania zróżnicowanych potrzebOBSZAR EKONOMIA EKONOMIKA OBRONYObszar niedostępny lub nieprzydatnyObszar służący zaspokajaniuA do zaspokajania potrzeb związanychpotrzeb podstawowychz bezpieczeństwemObszar zaspokojenia potrzebkonsumpcyjnych wyższegoB Obszar  podwójnego zastosowaniarzędu i rozwojowych.Obszar racjonalnej transformacjiKoszt alternatywny bezpieczeństwaObszar służący wyłącznieC w stosunkubezpieczeństwudo innych potrzebGospodarcze podstawy konsumpcji iA + BrozwojuGOSPODARCZE PODSTAWYB + CBEZPIECZEC
STWAObjaśnienia:Poszczególne obszary tworzą przykładowo:A - zasoby niezbędne do przetrwania ludności i funkcjonowania państwa(np.utrzymanie dzieci i chorych, minimum administracji);B - zasoby służące w normalnych warunkach celom konsumpcyjnymi rozwojowym, które w warunkach zagrożeń mogą być wykorzystanew przeciwdziałaniach (np.transport i łączność, zakłady produkcyjne pokonwersji).Jest to także obszar racjonalnej transformacji przeznaczenia zasobów;C - zasoby przeznaczone wyłącznie do zaspokajania potrzeb związanychz bezpieczeństwem (np.przemysł zbrojeniowy, rezerwy i zapasy ponad normytechniczno-produkcyjne, utrzymywanie alternatywnych z
ródeł zaopatrzenia);B+C - gospodarcze podstawy bezpieczeństwa państwa;A+B - gospodarcze podstawy konsumpcji i rozwoju.y
ródło: S.Kurek, Identyfikacja gospodarczych podstaw bezpieczeństwa państwa, [w:] Podstawy, mechanizmyi procedury kształtowania bezpieczeństwa ekonomicznego polski z punktu widzenia narodoweji sojuszniczej strategii obronnej.Część I  Metodologia i model badań bezpieczeństwa ekonomicznegokraju, praca zbiorowa pod red.Z.Stachowiaka, AON, Warszawa 2001, s.196.79Spojrzenie na gospodarkę z tych dwóch różnych perspektyw119, wskazuje nazróżnicowaną zdolność poszczególnych segmentów zasobów gospodarczych (potencjaługospodarczego) do zaspokajania potrzeb związanych z bezpieczeństwem państwa.Nałożeniena siebie otrzymanych w ten sposób obrazów, prowadzi do wydzielenia trzechspecyficznych obszarów funkcjonalnych, w których mieści się całość zasobówgospodarczych (potencjału gospodarczego) państwa.Strzałki obrazują zasięg przydatnościuporządkowanych w ten sposób zasobów gospodarczych do zaspokajania obu rodzajówpotrzeb (schemat 6; tabela 5).Z punktu widzenia naturalnych zadań gospodarki, jakimi są zaspokajanie potrzebkonsumpcyjnych i rozwojowych  bez uwzględnienia potrzeb związanych z bezpieczeństwem(strzałka górna)  zasoby gospodarcze umiejscowione w obszarze C stanowią obciążenie.Rozmiary tego obszaru obrazują skalę obciążenia gospodarki świadczeniami na rzeczbezpieczeństwa.Ponieważ rozpatrywana jest nie abstrakcyjna, lecz normalna, poddawanazagrożeniom, gospodarka, wydzielone w obszarze C zasoby są kosztem alternatywnymbezpieczeństwa w stosunku do innych potrzeb120 (schemat 6; tabela 5).Wydzielenie obszaru A zostało podyktowane koniecznością uwzględnienia pewnegominimum zasobów, które nie będą mogły być przeznaczone na potrzeby bezpieczeństwa,nawet w warunkach totalnego konfliktu zbrojnego.Są one bowiem niezbędne do przeżyciaspołeczeństwa na tzw.zapleczu, a także do funkcjonowania organizacji państwa(administracji) dostarczającej potrzebne środki dla wojsk walczących.Z kolei rozpatrywanie gospodarki z punktu widzenia jej zdolności do zaspokajaniapotrzeb związanych z bezpieczeństwem (strzałka dolna), wskazuje na granice wykorzystaniazasobów gospodarczych w celu zapewnienia bezpieczeństwa.Przekroczenie tych granic,nawet w warunkach wojny, doprowadza państwa do załamania, pomimo utrzymania frontów(doświadczeń w tym względzie dostarcza pierwsza wojna światowa).W warunkach pokoju nadmierne wykorzystanie zasobów na potrzeby związanez bezpieczeństwem  kosztem potrzeb rozwojowych i konsumpcyjnych  doprowadza doograniczenia materialnej bazy bezpieczeństwa, a w rezultacie do redukcji poziomubezpieczeństwa.Taka sytuacja była jedną z przyczyn rozpadu ZSRR.Warto także zwrócić uwagę na możliwość przesuwania się granicy pomiędzyobszarem B i C w zależności od aktualnych priorytetów.Oznacza to, że w warunkach zmian119Oglądu i opisu tego samego obiektu można dokonać z różnych punktów widzenia.Inny opis tegosamego przedmiotu przedstawi np.artysta, a inny inżynier.120Występuje tu uproszczenie, polegające na pomijaniu np. efektów zewnętrznych dla gospodarkiwynikających z  wytwarzania i zaistnienia bezpieczeństwa.80systemowych i związanych z tym procesem potrzeb modernizacyjnych i rozwojowych  przybraku zagrożeń militarnych o wielkiej skali  należy przesuwać zasoby ze sferybezpieczeństwa do obszaru B.Sztywną granicę dla takich działań musi stanowić zachowaniezdolności zasobów i struktur umiejscowionych w obszarze C do wypełnienia przewidzianychdla nich zadań (jak np.zdolność sił zbrojnych do obrony integralności terytorialnej kraju,zdolność gospodarki do wykonania zadań mobilizacyjnych).Ponadto ważną cechą zasobówumiejscowionych w obszarze B powinna być ich zdolność do przestawienia zastosowaniaz celów rozwojowych na potrzeby związane z bezpieczeństwem.W tym kontekście należytakże widzieć przygotowanie i przystosowanie infrastruktury techniczno-ekonomicznej krajudo przyjęcia sojuszniczej pomocy ekonomicznej i militarnej.Rozmiary zasobów umiejscowionych w poszczególnych wydzielonych tu segmentach,mogą podlegać zmianom nie tylko wskutek przesuwania granic pomiędzy nimi, ale takżew wyniku procesów rozwojowych lub dostępu do zasobów zagranicznych.Można stądwysnuć wniosek o konieczności utrzymywania w dłuższym okresie równowagi pomiędzynakładami na poszczególne cele, których realizację zabezpiecza gospodarka.Podejście sojuszniczo-integracyjne (schemat 7) wynika z jednej strony z faktuczłonkostwa Polski w NATO, z drugiej zaś z procesów akcesyjnych wyznaczających drogęPolski do integracji z Unią Europejską [ Pobierz całość w formacie PDF ]